2023/01/29
نشست تخصصی موسسه دین و اقتصاد با موضوع «بررسی تنیدگی ها و گسیختگی های میان برنامه و بودجه در یک بستر نهادی کج کارکرد» برگزار شد.
حسین راغفر عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) واقتصاددان در ابتدای سخنان خود در این نشست با بیان اینکه توسعه به وضعیتی اطلاق می شود که زندگی خوبی برای آحاد جامعه به ارمغان بیاورد، گفت: علی رغم تعاریف زیادی که در عالم از زندگی خوب وجود دارد باید گفت زندگی خوب یک زندگی معنادار است یعنی انسان ها را به زنده بودن و به آینده خود امیدوار کند.
وی افزود: زندگی معنادار تنها با مشارکت در تولید محصول اجتماعی تبیین می شود. به میزانی که انسان ها در تولید اجتماعی مشارکت دارند یک احساس زندگی معنادار را به دست می آورند. این مشارکت با اشتغال معنا می پذیرد. شغل شایسته شغلی است که فرد شاغل از حرفه خود رضایت دارد و بابت آن دستمزدی می گیرد که یک زندگی شرافتمندانه را برای خود و خانواده اش فراهم کند. مسئولیت دولت ها فراهم کردن این نوع اشتغال است.
به گزارش جماران، راغفر خاطرنشان کرد: برنامه ریزی باید بر بستر یک انسجام اجتماعی شکل بگیرد و مادامی که این انسجام وجود نداشته باشد، سخن گفتن از برنامه و بودجه معنا نخواهد داشت. ما برای اجرای یک برنامه مانند برنامه هفتم توسعه باید انسجام اجتماعی را ارتقا بدهیم تا مردم احساس کنند این جامعه متعلق به خودشان است. شواهد متعددی وجود دارد که نشان می دهد این احساس یک احساس عمومی و جمعی نیست. این عدم تعلق یک موج بی سابقه مهاجرت را رقم زده است.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با بیان اینکه وضعیت سرمایه های فیزیکی و ملموس کشور ما از شرایط آلمان و ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم بدتر نیست، گفت: آلمان بیست از سال پس از جنگ جهانی توانست با کشورهای صنعتی رقابت کند. علت آن توسعه شتابان و تجربیات آنها و کشورهای شرق آسیا در برابر ما است. مواردی که معطوف به این برنامه ریزی ها بوده به چند محور اصلی منحصر است. هیچکدام از این کشورها نیامدند صدها حوزه را در یک برنامه ببیند لذا برنامه هفتم توسعه در ایران باید مبتنی انسجام اجتماعی باشد تا آسیب هایی که طی سه دهه گذشته به مردم وارد شده را ترمیم کند.
راغفر با اشاره به تجربه ژاپنی ها در توسعه کشور خود، گفت: اقتصاد ما در یک بستر نهادی کج کارکرد در حال فعالیت است که به مهندسین و تولیدکنندگان نیاز ندارد. این اقتصاد قدرت زایش ارزش افزوده خود را از دست داده و بر یک روند منبع پایه یعنی فروش منابع طبیعی مبتنی است. یکی از محصولات این ساختار افزایش بی رویه و انفجاری قیمت مسکن و زمین است. ویژگی دیگر اقتصاد ما این است که انحصارات و شبه انحصارات مختلفی شکل گرفته و فرصت های کشور در اختیار برخی نهاد ها قرار گرفته است. این نهادها سودهایی کسب می کنند که نه از طریق خلاقیت بلکه از طریق رانت حاصل شده است.
به گزارش جماران، وی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از جمعیت کشور ما عملا از بازار کار اخراج شده اند، گفت: دولت برای انسجام اجتماعی باید تمرکز خود را بر صنایعی قرار دهد که یکی از ویژگی های آن تامین امنیت کشور در مقابل تهاجم خارجی است. انقلاب صنعتی اول، دنیا را به دو بخش توسعه یافته و توسعه نیافته تقسیم کرد. کشورهای توسعه یافته به دلیل دست یافتن به تکنولوژی های نظامی توانستند اراده خود را بر سایر کشورهای جهان تحمیل کنند و از آنجایی که کشورما همیشه مورد طمع خارجی ها بوده، توجه به امنیت کشور باید در اصلی ترین اهداف تعیین صنایع پیشران برنامه باشد. ویژگی های دیگر این صنایع آینده نگر بودن، اشتغال زا بودن و بازتوزیعی آنها است. در چنین چارچوبی ما نیازمند اصلاحات نظام بانکی کشور هستیم چراکه نظام بانکی به ویژه بانک های خصوصی به غده های سرطانی اقتصاد کشور تبدیل شده اند. محاسبات ما نشان می دهد حداقل 30 درصد از سپرده های مردم در این بانک ها گم است در نتیجه اینها دست به کج کارکردی هایی مانند افزایش نرخ ارز می زنند تا چاله هایشان را پر کنند. اصلی ترین نقش بانک ها در توسعه تجمیع منابع خرد مردم و هدایت آن به سمت تولید است نه سفته بازی و دلالی.
این اقتصاددان اصلاح نظام مالیاتی کشور را یکی از ضروریات تدوین برنامه توسعه دانست و گفت: مالیات ده درصد ثروتمند فرانسه 48 درصد است در حالیکه این مسائل در کشور ما از سوی برخی پذیرفته نمی شود.
وی افزود: از سال 1392 تا سال 1396 حدود 20 هزار میلیارد تومان در وسط کویر ایران سرمایه گذاری شده است. می شود پذیرفت این اتفاق صرفا یک خطای کارشناسی است؟ اصلا چنین چیزی نیست! با اطلاع می گویم کارشناسان سازمان برنامه و بودجه می گویند ما مخالف اینها بودیم. از طرفی این ماجراها فقط منحصر به زور نمایندگان مجلس در منطقه گرایی شان نیست. بخشی از این تصمیمات توطئه است تا منابع مالی کشور در کویرها دفن شود و منجر به تولید نشود. 7 واحد تولیدی فولاد در خراسان رضوی داریم که زیر 20 درصد از توان خود را تولید می کند چون آب نیست. به دنبال این مشکل، یک سری طماع دیگر می آیند که می خواهند از دریای عمان آب تصفیه کنند و با لوله گذاری و فشار برق آن را به این واحدها در کویر برسانند. به جای اینکه این واحدها را لب دریا ببرند، دریا را به لب سنگ آهن می برند.
راغفر در پایان گفت: بدون تشکیل خوشه های صنعتی امکان توسعه در ایران وجود ندارد. مادامی که با حضور نهادهای نظامی، بنیادها و ستادها در اقتصاد کشور مواجه هستیم ما به انسجام اجتماعی نمی رسیم. باید سهام این نهادها را بین جوانان توزیع کنند تا فرآیند توسعه مملکت آغاز شود.